W styczniu, przy -10°C, wnętrze poddasza potrafi zamienić się w komorę kondensacyjną, jeśli jedna warstwa z szeregu przegrody dachowej nie zadziała tak, jak powinna. Szczególnie ta, którą traktuje się czasem po macoszemu – paroizolacja. Jednak dziś mówimy o wersji premium – paroizolacji aktywnej, która nie tylko „jest”, ale działa. Jak półprzepuszczalne gardło dachu, reguluje, balansuje i oddycha, zależnie od nasycenia powietrza parą wodną po jednej i drugiej stronie.
Jak działa membrana o zmiennej dyfuzyjności?
Technologia aktywna, zwana też inteligentną paroizolacją, opiera się na dynamicznie zmiennym współczynniku oporu dyfuzyjnego Sd. Wartość ta, zazwyczaj mieszcząca się w zakresie od 0,2 m (przy dużej wilgotności względnej powietrza) do nawet 5 m (przy powietrzu suchym), pozwala membranie samoczynnie dostosowywać stopień przepuszczalności. Rdzeń materiału reaguje na wilgotność – absorbuje ją lub zamyka dostęp, zapobiegając migracji pary wodnej do warstw izolacji cieplnej.
Układ warstw dachowych z uwzględnieniem paroizolacji aktywnej
W dachach spadzistych nieocieplonych temat się nie pojawia – ale w przypadku dachów dwuspadowych użytkowych, z izolacją międzykrokwiową, dobór właściwego układu warstw to kwestia nie tylko komfortu, ale również bezpieczeństwa konstrukcyjnego.
Typowy przekrój przegrody od zewnątrz do wnętrza:
- Pokrycie zewnętrzne (np. dachówka cementowa)
- Kontrłaty + łaty – zapewniają szczelinę wentylacyjną (min. 2 cm)
- Membrana wstępnego krycia wysokoparoprzepuszczalna (WUK) – Sd < 0,02 m
- Izolacja termiczna dwuwarstwowa – np. wełna skalna λ=0,035, gr. 30 cm
- Paroizolacja aktywna – Sd zmienne 0,2–5 m, instalowana szczelnie z taśmami butylowymi
- Ruszt pod płyty GK lub OSB – z zachowaniem dylatacji termicznej
- Wykończenie wewnętrzne – zwykle płyta GK lub panel drewniany
Krytyczne detale wykonawcze
Jednym z najczęstszych błędów jest montaż paroizolacji „na oko”. Tymczasem:
- Zgrzewy muszą być liniowe i ciągłe, z zachowaniem zakładów ≥10 cm.
- Penetracje (przewody, krokwiaki, rury) powinny być uszczelniane kołnierzami lub mankietami EPDM.
- Złącza paroizolacji z murłatą, oknami dachowymi i ogniomurami muszą tworzyć zamkniętą barierę powietrzną.
Co mówi fizyka budowli?
W układzie dachowym z paroizolacją aktywną powinniśmy przeprowadzać symulację migracji wilgoci metodą Glaser’a lub hygrotermiczną. Paroizolacja aktywna nie zatrzymuje całkowicie dyfuzji – ona ją moderuje. Kluczowe jest dobranie jej tak, by:
- Nie dopuszczać do punktu rosy w środku warstwy izolacyjnej
- Pozwolić wilgoci z suszenia zimowego na ewakuację latem
Dach powinien „pracować sezonowo”, co oznacza, że nie każda membrana aktywna będzie odpowiednia dla każdego regionu i typu użytkowania poddasza.
Gdzie nie stosować?
Paroizolacji aktywnej nie zaleca się w konstrukcjach nieocieplanych, w dachach płaskich wentylowanych z pustką powietrzną, ani tam, gdzie istnieje ryzyko kontaktu z parą wodną o dużym ciśnieniu – np. w basenach, saunach czy pralniach przemysłowych.
Ciekawostka z placu budowy
W budynku pasywnym w woj. mazowieckim, inwestor zdecydował się na zastosowanie paroizolacji aktywnej nie tylko w połaci dachowej, ale i w przegrodach ścian zewnętrznych od strony wnętrza. Efekt? Wilgotność względna w sezonie grzewczym utrzymywała się stabilnie przy 45–50%, bez użycia nawilżaczy.
Na sam koniec, zanim zaparujesz swoje poddasze
Jeśli dach ma oddychać, nie może przeciekać. A jeśli ma zatrzymywać ciepło, nie może wciągać wilgoci. Paroizolacja aktywna to nie złoty plaster na wszystkie problemy, ale zastosowana poprawnie – z projektem, przeliczeniami i kontrolą jakości montażu – zmienia dach w przegrodę żyjącą w zgodzie z fizyką budowli. I właśnie o to chodzi.
